De tekst start onder de videolink. In de video lees ik dit blog aan je voor.
Elke keer dat mijn dochter niet ’ op tijd’ in slaap viel of ’ te snel’ wakker werd, werd ik overspoeld met een gevoel van paniek. Dit gebeurde zo vaak dat na verloop van tijd alles wat met het slapen van mijn dochter te maken had, voor mij als iets verschrikkelijks voelde. Tijdens de laatste slaapcursus die ik deed kreeg ik een geweldige tip om op een positieve manier door deze situatie heen te breken. Nee, dit blog gaat niet over het wel of niet slapen van baby’s. Dit blog gaat over glimlachen. En over hoe glimlachen je kan helpen emoties als angst en boosheid te verlichten.
Er is heel wat gezegd en geschreven over het slapen van kinderen. Ik weet het, ik zei dat dit blog niet over het slapen van kinderen gaat. In ieder blog dat ik schrijf wil ik iets uitleggen aan de hand van een situatie die ik zelf heb ervaren. Alleen vanuit die positie kan ik met zekerheid zeggen of een bepaalde methode of oefening daadwerkelijk kan helpen. En vandaag heeft die situatie te maken met hoe er gekeken wordt naar het slapen van kindjes en wat dat met mij deed.
Er zijn talloze boeken, cursussen, blogs en youtubekanalen te vinden over het slapen van baby’s en kleine kindjes. En mocht je geen boeken of cursussen hebben aangeschaft dan komt die informatie wel via je plaatselijke consultatiebureau bij je. Over hoe het zou moeten zijn en zou moeten gaan. Wat jouw kind zou moeten leren en afleren en wat jij als moeder zou moeten doen en vooral niet zou moeten doen. Het ’ probleem’ met deze standaard informatie over de ontwikkeling en slaap van baby’s en jonge kindjes is dat deze gebaseerd is op een bedachte middelmaat.
Je hebt aan de ene kant het ene uiterste en daar tegenover staat helemaal aan de andere kant het andere uiterste. Precies in het midden van die uitersten ligt de middelmaat. Het is die middelmaat waarin we in onze samenleving veel waarde aan zijn gaan hechten. Dit zien we bijvoorbeeld terug in het algehele maatschappelijke beeld van hoe een mensenleven zich zou moeten vorderen; je gaat naar school, je gaat studeren, je krijgt een goede baan, je maakt carrière, je krijgt een liefdesrelatie, je koopt een huis, een auto en een hond, je krijgt 2,4 kinderen, die kinderen gaan naar de kinderopvang, naar school, studeren, werken, carrière maken, huis, auto, hond, baby’s ect. En dit doen we allemaal tot ons pensioen en pas daarna kunnen we van ons leven gaan genieten. Dit klinkt heel plat, en dat is het ook. Ik hoor vaker mensen die last hebben van dit plaatje omdat ze er zelf niet inpassen. En zeg eens eerlijk, in hoeverre past jouw levensloop in dit plaatje? Waar is er ruimte voor al die andere, zeer menselijke dingen die in een leven kunnen gebeuren waardoor jouw levenspad anders verloopt? Waar is de ruimte voor traumatische ervaringen? Voor ziektes? De thuisblijvers? De (gewenst of ongewenst) kinderlozen? De wereldreizigers? De alleenstaande? Degene met een hondenallergie? We komen in ons leven allemaal dingen tegen die ons leven anders laten verlopen dan we dachten. En we hebben vaak ook anderen behoeften dan we eigenlijk dachten. Het pad dat maatschappelijk voor je neergelegd is hoeft absoluut niet het pad te zijn wat jij moet bewandelen. Of behoort te bewandelen.
Zo is er dus ook een standaard maat bedacht voor het slapen van baby’s en kindjes. Ze moeten een bepaald aantal uur wakker zijn, na die zogenoemde ‘ wakkertijd’ zelf in slaap kunnen vallen en dan weer een bepaald aantal uren slapen. Om vervolgens weer braaf het aantal uren wakker te zijn dat passend zou zijn bij de leeftijd. Na zoveel weken moet een baby s’nachts doorslapen. En als dat niet zo is moet jij als ouder je kindje gaan leren slapen in de vorm van slaaptraining of slaapcoaching. Gaat het slapen van je kindje niet zoals in de boeken staat geschreven en wil je niet slaaptrainen, dan staan er altijd genoeg mensen klaar die daar iets van vinden. En dat is meestal (hoe goed bedoeld ook) niet erg helpend.
Mijn dochter is nu 1,5 jaar en ze heeft nog geen enkele dag volgens de boekjes geslapen. Ze valt niet alleen in slaap, ze slaapt niet op de juiste tijden voor haar leeftijd en ze slaapt al helemaal niet door ’s nachts. Er zijn mensen die op minder vriendelijke toon gezegd hebben dat ze niks van het slapen van mijn kindje snappen want ’ die van mij dat allemaal wel deden’. Iemand waarbij hun kindje wel goed sliep zei dat hij geloofde dat het wel of niet slapen door de ouders kwam. En er zijn mensen die het belachelijk vinden dat ze niet langs kunnen komen op de tijden dat mijn kindje eigen ‘ hoort’ te slapen of dat ik s’avonds als ze op bed ligt niet kan afspreken. Sommige gaan zelfs zo ver dat ze mij verwijten dit als smoes te gebruiken om niet met hun te hoeven afspreken…En dan nog het hoofd van de persoon bij het consultatiebureau. Degene die zegt ’ als het voor jullie gezin past..’ terwijl het oordeel van haar gezicht af druipt. Ik ben maar opgehouden met praten over het slapen van ons kindje om haar oordelend hoofd te vermijden. Na het zoveelste boek te hebben verslonden over hoe mijn kindje zou moeten slapen en wat ik zou moeten doen om haar te laten slapen, een slaapcursus die totaal niks hielp en de vele meningen van anderen ging ik geloven dat er iets vreselijks mis was. En niet zozeer met ons kindje maar met mij. Ik was de moeder die haar kindje niet in slaap kreeg. Ik was de vriendin die er niet kon zijn voor haar partner en vrienden. Ik deed het allemaal verkeerd. En iedere keer als mijn kindje niet sliep, niet alleen wilde liggen, niet lang genoeg sliep, of niet doorsliep werd een bevestiging van mijn falen. Ik was vaak uren bezig haar in slaap te krijgen en als ze dan na een half uurtje weer wakker werd voelde ik paniek, wanhoop en machteloosheid het overnemen. Na verloop van tijd werd alles wat met haar slaap te maken had een verschrikking voor me. Als iemand op straat tegen me zei dat ’ deze periode nog zo fijn is omdat kindjes nog zoveel slapen’, moest ik mijn best doen niet spontaan te gaan huilen. Soms ging dat gevoel van paniek over in irritatie, soms zelf in boosheid. Vooral als ik weer een opmerking van iemand had gekregen kon ik boos worden op het niet slapen van mijn kindje ( wat eigenlijk boosheid was op iets anders wat geprojecteerd werd op het niet-slapen, maar dat is een ander verhaal). Ik raakte voordat mijn kindje al naar bed moest al in paniek. Aangezien een kindje meerdere keren per dag gaat slapen is dat in totaal nogal wat. Je kunt je misschien wel voorstellen dat dit voor niemand een fijne situatie was. Wellicht herken je het gevoel van paniek en irritatie ook wel bij jezelf in andere situatie?
Als je zelf midden in een bepaalde situatie zit is het moeilijk zelf te kunnen zien wat er aan de hand is en in welk patroon je vastzit en wat je er mogelijk aan kan doen. Dat had ik ook, tot ik de online cursus ’ Slapen vanuit Verbinding’ ging doen van Liefde van een Moeder. Deze cursus is speciaal gericht op moeders met kinderen die niet volgens de middelmaat slapen. Omdat geen enkele moeder met een niet slapend kind veel extra tijd over heeft, heeft Mildrid van Liefde van een Moeder de cursus in kleine stukjes opgedeeld. Iedere dag kreeg je een nieuw stukje les in de mail die je in ongeveer 5 minuten kon lezen of luisteren. In 15 minuten ( nu ik het zo opschrijf klinkt het nog meer bizar dan ik het al vond) had Mildrid de patronen waarin ik vast zat voor me uit gestippeld en me voorzien van super handige tips om met de situatie te dealen en deze te veranderen met methodes gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. En misschien nog wel het belangrijkste van alles ontdekte ik dat ik niet de enige was die in deze situatie zat. In 5 minuten cursus wist ik dat ik niet de allerslechtste moeder van de wereld was en kon ik vol goede moed de vastgesleten patronen gaan veranderen.
Het eerste patroon wat ik mocht aanpakken is die van de ‘niet helpend overtuigingen’. Ik had de beruchte middelmaat en de vele meningen van anderen als waarheid aangenomen. Hoewel mijn kindje en mijn moeder-gevoel anders aangaf en alle adviezen en meningen niks hielpen bleef ik vasthouden aan die middelmaat. Als ik iets anders deed dan in de boeken stond hield ik dat stil om oordelen van anderen te voorkomen. Tegen vrienden en op het werk ging ik klagen over het slapen van mijn kindje omdat ik bang was dat ze anders zouden denken dat ik het als smoes zou gebruiken om niet af te spreken of extra te werken. Achteraf gezien was het niet-slapen van mijn kindje eigenlijk het minst erge van het hele probleem. Ik had juist erg veel moeite met de verwachtingen en meningen van alles en iedereen om me heen. Of deze verwachtingen er nu echt waren of door mezelf waren ingebeeld ( dat is altijd de vraag bij verwachtingen). Toen ik dat besefte, kon ik dat gedeelte steeds meer en meer loslaten en werd de stress rondom het slapen van mijn kindje al een stuk minder. Kreeg ik het eten niet om 18u op tafel? Dan eten we maar later. Vind jij het onzin wat ik doe? Die mening laat ik bij jou. De meningen van anderen zijn de meningen van anderen. Ze hoeven niks te zeggen over jou. Net zo min als die middelmaat. Die is niks meer dan die middelmaat. Laat los, laat gaan en doe waarvan jij gelooft dat goed en helpend is voor jou. Punt.
Ondanks ik dit mezelf steeds meer meester ging maken bleef ik paniek en boosheid voelen als het tijd werd om mijn kindje naar bed te doen. Heb je mijn blogpost gelezen over mijn visionboard van 2022, waarin ik uitleg doe over de paden in je brein? Dit is net zo’n ding. Hoe vaker ik gevoelens van paniek ervaarde bij het naar bed brengen van mijn kindje, hoe meer mijn brein dit als gebruikelijk ging aannemen. Het heeft een pad in mijn brein aanlegd dat zodra ik mijn kindje naar bed ging doen bewandeld ging worden. Dat pad naar het bed van mijn kindje werd een pad van paniek en boosheid. Hoe vaker ik inging op dat gevoel van paniek of boosheid, hoe meer mijn brein ging geloven dat er daadwerkelijk gevaar was. En hoe vaker mijn brein geloofde dat er echt gevaar was, hoe eerder mijn brein me ging waarschuwen voor het gevaar dat eraan zat te komen. Waardoor ik steeds eerder voor de komende bedtijd in paniek of boosheid verviel.
Ik zal dit fenomeen nog eens illustreren aan de hand van een ander voorbeeld. Stel je wilt boodschappen doen. Je kijkt wat er nodig is, maakt een boodschappenlijstje, pakt je spullen en gaat de deur uit. Onderweg naar de supermarkt zijn kinderen met een rode bal aan het spelen. Een van de kinderen gooit de bal tegen je hoofd. Je wordt boos. De week erop ga je weer boodschappen doen. Onderweg zijn weer diezelfde kinderen met een rode bal aan het spelen. Weer wordt de bal tegen je hoofd aan gegooid. Weer wordt je boos. De week erop ga je weer. Al voordat je je spullen hebt gepakt denk je’ als dat vervelende kind en met zijn stomme bal maar niet is’ en je voelt de boosheid. Onderweg gebeurt weer hetzelfde. Het kind gooit de rode bal tegen je hoofd en je wordt boos. Hoe vaker dit gebeurt, hoe eerder je de boosheid zult gaan voelen als je boodschappen wilt gaan doen. Het kan zelfs zo erg worden dat je al boos wordt als de kaas op is. Want dan moet je naar de supermarkt en dan krijg je weer die rode bal tegen je hoofd. Het kan zo ver komen dat je boos wordt op andere, onbekende kinderen alleen omdat ze met een bal spelen, ookal doen ze je niks. Het beeld van kinderen die spelen met een bal roept al boosheid op. Of je voelt al boosheid opkomen als je de kleur rood ziet. Want de kleur rood ( van de bal) staat gelijk aan boosheid en pijn. Hoe vaker je toegeeft aan die paniek of boosheid, hoe meer en meer je je brein bevestigd dat er gevaar is, hoe meer en meer er daadwerkelijk gevaarlijk voor je zal worden.
Nu zou je kunnen bedenken dat er allerlei oplossingen zijn om deze situatie te voorkomen. Je zou een andere route naar de supermarkt kunnen nemen, je zou met het kind kunnen gaan praten, je zou met de ouders van het kind kunnen gaan praten, je zou je boodschappen kunnen bestellen. Je zou zelfs kunnen verhuizen, hoewel dat wel erg ver gaat. Stel nu even dat al deze dingen op een of andere manier niet mogelijk zijn, niet geholpen hebben of niet bij je op zijn gekomen om te doen. Om er zelf niet helemaal aan onderdoor te gaan en boos te worden op alles en de wereld als een gevaar te gaan zien is het belangrijk om een ander signaal aan je brein af te gaan geven. Het is belangrijk dat je brein weer gaat geloven dat er geen gevaar is. De kleur rood is namelijk op zichzelf helemaal niet gevaarlijk voor je. Ballen en spelende kinderen net zo min. En de boodschappen doen en de kaas die op is al helemaal niet.
Er is een manier die te simpel en te belachelijk klinkt maar daadwerkelijk werkt. Glimlachen. Ja, echt waar. Glimlachen. Als je merkt dat je boos wordt op de kaas die op is ga je jezelf forceren te glimlachen. Dit voelt in het begin echt alsof je het belachelijkste ooit aan het doen bent. Dat had ik ook. Maar het is echt de moeite waard en potentieel zelfs levensveranderend om het te proberen. Ik zal je uitleggen waarom.
Als je glimlacht geef je je brein een signaal af dat alles goed is. Glimlachen maakt bepaalde stofjes in je brein aan die het vertellen dat de situatie goed, leuk en ontspannen is. Net zoals je brein paden kan aanleggen van paniek en gevaar, kan het ook paden aanleggen van vreugde en veiligheid. Als je telkens gaat glimlachen wanneer de kaas op is zul je op een gegeven moment niet meer boos worden als je ziet dat het op is. Als je elke keer gaat glimlachen bij de gedachte dat je boodschappen moet doen zal het boodschappen doen steeds minder en minder als vervelend en gevaarlijk gaan voelen. En als je alle keren dat je een bal tegen je hoofd aan gegooid krijgt glimlacht, of al glimlachend naar het kind toeloopt en de aankomende bal vrolijk als een profi wegkopt, kan hetgeen dat zo vreselijk voor je was ineens een leuk spelletje voor je worden tijdens een ontspannen trip naar de supermarkt.
Ik ben gaan glimlachen zodra ik mijn kindje naar bed ging doen. Soms deden mijn wangen na een uur er flink pijn van maar hoe vaker ik het deed, hoe meer en meer ontspannen ik werd. Ondertussen voel ik helemaal geen paniek of boosheid meer als het slapen niet lekker lukt. Ook zonder te glimlachen kost tijd. En daarna kost het tijd om de route uit je hoofd te leren. Je zult merken dat hoe vaker je het probeert, hoe meer het je zal helpen.
Ik ben ontzettend dankbaar dat ik dit heb mogen leren. Het laat mij en mijn kindje meer ontspannen zijn en daarmee ben ik veel meer de moeder, partner en persoon die ik wil zijn.
Welke uitdaging ga jij glimlachend tegemoet?
Heb jij andere tips en tricks die jou hebben geholpen in situaties van paniek en boosheid? Ik hoor het heel graag van je!
Met een warme glimlach,
Liefs, Sanne
Gebruikte bronnen:
Liefde van een moeder, 2022, Cursus Slapen vanuit Verbinding – week 1 : https://liefdevaneenmoeder.nl/slaap-uit-verbinding/